اهداف: یک راهکار مناسب برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان استفاده از تست‌های آزمایشگاهی غیرتهاجمی است که بر پایه بررسی بیومارکرها در نمونه‌های خون است. نشانگرهای حساسیت پرتویی لنفوسیت‌ها می‌تواند یکی از این ابزارهای مفید باشند. پژوهش حاضر با هدف بررسی شاخص‌‌های حساسیت پرتویی در سرطان پستان غیرارثی در زنان ایرانی و ارزیابی امکان استفاده بالینی در تشخیص زودهنگام این بیماری و برآورد استعداد ابتلا به آن انجام شد.
مواد و روش‌ها: این پژوهش یک مطالعه مورد- شاهدی است که در آن ۳۲ فرد مبتلا به سرطان پستان تک‌گیر (گروه بیمار) و ۳۰ فرد سالم (گروه کنترل) بررسی شدند. به‌منظور ارزیابی حساسیت کروموزومی، طبق برنامه بررسی شکست کروموزومی G_۲، لنفوسیت‌های افراد دو گروه در معرض ۰/۴گری پرتوی γ قرار گرفتند. در آنالیز میکروسکوپی لنفوسیت‌های متافازی برای بررسی حساسیت پرتوی از شاخص درصد سلول‌های غیرطبیعی استفاده شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های T استیودنت، T زوجی، مجذور کای و دقیق فیشر با کمک نرم‌افزار SPSS ۱۹ تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: شاخص درصد سلول‌های غیرطبیعی پس از پرتودهی بین گروه‌های بیمار و کنترل اختلاف معنی‌داری نداشت (۰/۰۰۱=p). در منحنی ROC، سطح زیر منحنی (AUC) و نسبت شانس (OR) برای شاخص درصد سلول‌های غیرطبیعی به‌ترتیب ۰/۷۲۵ و ۳/۸۱۸ بودند. فراوانی حساسیت به پرتو بر مبنای شاخص اخیر (در حدمرزی ۶۱% سلول غیرطبیعی) در گروه بیمار ۶۵/۶% و در گروه کنترل حدوداٌ ۳۳% محاسبه شد.
نتیجه‌گیری: آزمون حساسیت کروموزومی در برابر پرتو، قابلیت استفاده به‌عنوان بیومارکر تشخیص زودهنگام سرطان پستان یا شاخص احتمالی تعیین استعداد ابتلا به این بیماری را دارد.