دوره 3، شماره 4 - ( 1397 )
دوره 3 شماره 4 صفحات 8-5 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Alirezaei M, Saremi A, Rouzrokh S, Pooladi A. Comparison of the Fertility Rates of Intra-Cytoplasmic Sperm Injections between Treated Endometriosis and Healthy Women. SJMR 2019; 3 (4) :5-8
URL: http://saremjrm.com/article-1-78-fa.html
URL: http://saremjrm.com/article-1-78-fa.html
علیرضایی منصوره، صارمی ابوطالب، روزرخ شهره، پولادی آرش. مقایسه میزان‌های باروری روش تزریق درون‌سیتوپلاسمی اسپرم بین زنان مبتلا به اندومتریوزیس درمان‌شده و سالم. مجله تحقيقات پزشكي صارم. 1397; 3 (4) :5-8
منصوره علیرضایی 
، ابوطالب صارمی* 1، شهره روزرخ2 ، آرش پولادی
، ابوطالب صارمی* 1، شهره روزرخ2 ، آرش پولادی
1- ، saremiat@yahoo.com
2- مرکز تحقیقات باروری و ناباروری صارم، بیمارستان فوق تخصصی صارم، تهران، ایران
2- مرکز تحقیقات باروری و ناباروری صارم، بیمارستان فوق تخصصی صارم، تهران، ایران
واژه‌های کلیدی: نازایی، کیفیت جنین، تعداد تخمک، موفقیت بارداری، آزواسپرمی، تزریق درون‌سیتوپلاسمی اسپرم
متن کامل [PDF 521 kb]
(1207 دریافت)
| چکیده (HTML) (5862 مشاهده)
/Alirezaee/3(1)-1.png)
/Alirezaee/3(1)-2.png)
متن کامل: (5888 مشاهده)
مقدمه
در بیماری اندومتریوز، بافت اندومتر رحم در خارج از فضای رحم مانند فضای شکم و روی اندام‌هایی مانند مثانه، روده‌ها و تخمدان‌ها رشد می‌کند. طیف این بیماری بسیار گسترده است و از ضایعات کوچک روی اعضای لگن تا کیست‌های بزرگ اندومتریوما و ایجاد چسبندگی‌های وسیع در روده، مثانه و رحم و برهم‌زدن آناتومی لگن متغیر است[1-3]. درمان این بیماری هنوز با مشکلات و مباحث بسیار زیادی توام است چراکه تنها راه استاندارد تشخیص آن لاپاراسکوپی است. شدت بیماری طیف وسیعی دارد؛ همچنین احتمال بازگشت بیماری پس از جراحی و درمان‌های دارویی بالا است[4].
بین کاهش میزان باروری و اندومتریوز ارتباط شناخته‌شده‌ای (شیوع 33درصدی کاهش باروری) وجود دارد. برخی از مطالعات گزارش کرده‌اند که در زنان مبتلا به بیماری اندومتریوز به‌علت کاهش ذخیره فولیکولی تخمدان، فولیکولوژنز غیرطبیعی و کاهش توانایی لقاح اووسیت، بارداری (پذیرش آندومتر) کاهش می‌یابد. همچنین بررسی‌ها نشان داده‌اند که میزان موفقیت باروری درشیشه (IVF) در زنان با اندومتریوز کمتر از زنان با علل نازایی دیگر است و تعداد اووسیت، اووسیت لقاح‌یافته و جنین با کیفیت خوب و میزان موفقیت باروری در زنان دچار اندومتریوز کمتر است[5, 6]. علاوه بر این، ارتباط معکوس بین درجه و شدت این بیماری و میزان باروری ماهیانه خودبه‌خود (MFR) گزارش شده است. در برخی مطالعات نیز کاهش MFR و بارداری و کاهش لانه‌گزینی جنین بعد از IVF در زنان با بیماری اندومتریوز نشان داده شده است. با این وجود، گزارش‌هایی مبنی بر افزایش میزان MFR و میزان تجمعی باروری بعد از جراحی و درمان اندومتریوز در مورد درجات خفیف تا متوسط بیماری نیز گزارش شده است[7].
در بیمارستان فوق تخصصی زنان صارم از پروتکل نوین ترکیبی جراحی- دارویی برای درمان بیماری اندومتریوز استفاده می‌شود که موفقیت آن، در درمان درجات مختلف این بیماری، به‌ثبت رسیده است[8-10]. هدف از این مطالعه بررسی میزان باروری به روش ICSI در زنان پس از درمان بیماری اندومتریوز در مقایسه با زنان سالم بود.
مواد و روش‌ها
در این مطالعه نیمه‌تجربی (کارآزمایی بالینی غیرتصادفی) گذشته‌نگر، قابلیت باروری در بیماران اندومتریوز مداواشده (با پروتکل درمانی که در بیمارستان فوق تخصصی صارم شهر تهران اجرا می‌شود)، با افراد سالم مقایسه شد. این مطالعه روی 300 نفر از مراجعه‌کنندگان به کلینیک IVF بیمارستان فوق تخصصی زنان صارم طی سه سال انجام شد. تعداد 150 نفر از مراجعه‌کنندگان که بیماری اندومتریوز آنان با پروتکل تخصصی اندومتریوز درمان شده بود و پس از درمان بیماری برای بارداری با روش ICSI کاندید شده بودند و نتیجه آزمایش آندرولوژی همسران آنان کاملاً سالم گزارش شده بود، برای این مطالعه انتخاب شدند (گروه مداخله) و با 150 نفر از زنانی که به‌علت مشکل مردانه آزواسپرمی انسدادی و آنها هم برای بارداری با روش ICSI کاندید شده بودند و نتایج آزمایش‌های لوله و تخمدان سالم داشتند (گروه کنترل)، از لحاظ میزان موفقیت در بارداری مقایسه شدند. علت انتخاب گروه مراجعه‌کننده با مشکل آزواسپرمی انسدادی اطمینان از سالم‌بودن اسپرم و عدم تفاوت از این لحاظ با گروه مداخله بود. همچنین عدم ابتلا به بیماری اندومتریوز در گروه کنترل با عدم وجود علایم بالینی اندومتریوز از قبیل دیسمنوره، دیسپارونی و درد لگنی تایید شد.
پروتکل درمانی بیماری اندومتریوز که در بیمارستان فوق تخصصی صارم اجرا می‌شود قبلاً به‌ثبت رسیده است و به‌طور خلاصه شامل درمان ترکیبی شامل جراحی کانسرواتیو و درمان دارویی با آگونیست GnRH (تزریق ماهانه دکاپپتیل) است که بسته به درجه بیماری، مدت زمان آن در مورد هر بیمار متغیر است[9, 10]. در این مطالعه هیچ بیماری از درمان استاندارد خود محروم نشد و جزئیات مطالعه در کمیته اخلاق بیمارستان فوق تخصصی صارم به‌تایید رسیده بود.
برای بررسی اثرات درمان بیماری اندومتریوز بر بازیابی قدرت باروری این زنان فاکتورهای سن، تعداد کل تخمک‌ها، تعداد تخمک‌های بالغ و نابالغ، تعداد تخمک‌های غیرطبیعی، کیفیت جنین، میزان موفقیت در بارداری شیمیایی (برحسب مثبت یا منفی‌بودن -hCGb) و نتایج حاملگی بالینی و همچنین میزان تولد زنده بررسی و با گروه کنترل مقایسه شدند. همچنین اثرات درجه (گرید) این بیماری در بیماران اندومتریوز بر روی تعداد تخمک سالم به‌دست‌آمده از آنها تحلیل شد. برای بررسی آماری داده‌ها از نرم‌افزار SPSS 22 استفاده شد. از ضریب همبستگی رتبه‌ای اسپیرمن و آزمون‌های آماری من‌ویتنی، دقیق فیشر و مجذور کای برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد.
یافته‌ها
میانیگن سن مجموع 300 نفر 4/90±33/10 سال بود میانگین سنی افراد در گروه مداخله و گروه کنترل تفاوت معنی‌داری داشت (0/02=p). تعداد کل تخمک‌های به‌دست‌آمده 2242 عدد و میانگین کل 5/2±7/63 بود. تعداد کل تخمک‌های بالغ به‌دست‌آمده برابر با 1978 مورد و میانگین کل تعداد تخمک‌های بالغ به‌دست‌آمده 4/5±6/77 بود. میانگین تعداد تخمک‌های بالغ و همچنین میانگین تعداد تخمک‌های نابالغ بین دو گروه مداخله و کنترل با یکدیگر تفاوت معنی‌داری داشت (0/05p<؛ جدول 1).
در بیماری اندومتریوز، بافت اندومتر رحم در خارج از فضای رحم مانند فضای شکم و روی اندام‌هایی مانند مثانه، روده‌ها و تخمدان‌ها رشد می‌کند. طیف این بیماری بسیار گسترده است و از ضایعات کوچک روی اعضای لگن تا کیست‌های بزرگ اندومتریوما و ایجاد چسبندگی‌های وسیع در روده، مثانه و رحم و برهم‌زدن آناتومی لگن متغیر است[1-3]. درمان این بیماری هنوز با مشکلات و مباحث بسیار زیادی توام است چراکه تنها راه استاندارد تشخیص آن لاپاراسکوپی است. شدت بیماری طیف وسیعی دارد؛ همچنین احتمال بازگشت بیماری پس از جراحی و درمان‌های دارویی بالا است[4].
بین کاهش میزان باروری و اندومتریوز ارتباط شناخته‌شده‌ای (شیوع 33درصدی کاهش باروری) وجود دارد. برخی از مطالعات گزارش کرده‌اند که در زنان مبتلا به بیماری اندومتریوز به‌علت کاهش ذخیره فولیکولی تخمدان، فولیکولوژنز غیرطبیعی و کاهش توانایی لقاح اووسیت، بارداری (پذیرش آندومتر) کاهش می‌یابد. همچنین بررسی‌ها نشان داده‌اند که میزان موفقیت باروری درشیشه (IVF) در زنان با اندومتریوز کمتر از زنان با علل نازایی دیگر است و تعداد اووسیت، اووسیت لقاح‌یافته و جنین با کیفیت خوب و میزان موفقیت باروری در زنان دچار اندومتریوز کمتر است[5, 6]. علاوه بر این، ارتباط معکوس بین درجه و شدت این بیماری و میزان باروری ماهیانه خودبه‌خود (MFR) گزارش شده است. در برخی مطالعات نیز کاهش MFR و بارداری و کاهش لانه‌گزینی جنین بعد از IVF در زنان با بیماری اندومتریوز نشان داده شده است. با این وجود، گزارش‌هایی مبنی بر افزایش میزان MFR و میزان تجمعی باروری بعد از جراحی و درمان اندومتریوز در مورد درجات خفیف تا متوسط بیماری نیز گزارش شده است[7].
در بیمارستان فوق تخصصی زنان صارم از پروتکل نوین ترکیبی جراحی- دارویی برای درمان بیماری اندومتریوز استفاده می‌شود که موفقیت آن، در درمان درجات مختلف این بیماری، به‌ثبت رسیده است[8-10]. هدف از این مطالعه بررسی میزان باروری به روش ICSI در زنان پس از درمان بیماری اندومتریوز در مقایسه با زنان سالم بود.
مواد و روش‌ها
در این مطالعه نیمه‌تجربی (کارآزمایی بالینی غیرتصادفی) گذشته‌نگر، قابلیت باروری در بیماران اندومتریوز مداواشده (با پروتکل درمانی که در بیمارستان فوق تخصصی صارم شهر تهران اجرا می‌شود)، با افراد سالم مقایسه شد. این مطالعه روی 300 نفر از مراجعه‌کنندگان به کلینیک IVF بیمارستان فوق تخصصی زنان صارم طی سه سال انجام شد. تعداد 150 نفر از مراجعه‌کنندگان که بیماری اندومتریوز آنان با پروتکل تخصصی اندومتریوز درمان شده بود و پس از درمان بیماری برای بارداری با روش ICSI کاندید شده بودند و نتیجه آزمایش آندرولوژی همسران آنان کاملاً سالم گزارش شده بود، برای این مطالعه انتخاب شدند (گروه مداخله) و با 150 نفر از زنانی که به‌علت مشکل مردانه آزواسپرمی انسدادی و آنها هم برای بارداری با روش ICSI کاندید شده بودند و نتایج آزمایش‌های لوله و تخمدان سالم داشتند (گروه کنترل)، از لحاظ میزان موفقیت در بارداری مقایسه شدند. علت انتخاب گروه مراجعه‌کننده با مشکل آزواسپرمی انسدادی اطمینان از سالم‌بودن اسپرم و عدم تفاوت از این لحاظ با گروه مداخله بود. همچنین عدم ابتلا به بیماری اندومتریوز در گروه کنترل با عدم وجود علایم بالینی اندومتریوز از قبیل دیسمنوره، دیسپارونی و درد لگنی تایید شد.
پروتکل درمانی بیماری اندومتریوز که در بیمارستان فوق تخصصی صارم اجرا می‌شود قبلاً به‌ثبت رسیده است و به‌طور خلاصه شامل درمان ترکیبی شامل جراحی کانسرواتیو و درمان دارویی با آگونیست GnRH (تزریق ماهانه دکاپپتیل) است که بسته به درجه بیماری، مدت زمان آن در مورد هر بیمار متغیر است[9, 10]. در این مطالعه هیچ بیماری از درمان استاندارد خود محروم نشد و جزئیات مطالعه در کمیته اخلاق بیمارستان فوق تخصصی صارم به‌تایید رسیده بود.
برای بررسی اثرات درمان بیماری اندومتریوز بر بازیابی قدرت باروری این زنان فاکتورهای سن، تعداد کل تخمک‌ها، تعداد تخمک‌های بالغ و نابالغ، تعداد تخمک‌های غیرطبیعی، کیفیت جنین، میزان موفقیت در بارداری شیمیایی (برحسب مثبت یا منفی‌بودن -hCGb) و نتایج حاملگی بالینی و همچنین میزان تولد زنده بررسی و با گروه کنترل مقایسه شدند. همچنین اثرات درجه (گرید) این بیماری در بیماران اندومتریوز بر روی تعداد تخمک سالم به‌دست‌آمده از آنها تحلیل شد. برای بررسی آماری داده‌ها از نرم‌افزار SPSS 22 استفاده شد. از ضریب همبستگی رتبه‌ای اسپیرمن و آزمون‌های آماری من‌ویتنی، دقیق فیشر و مجذور کای برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد.
یافته‌ها
میانیگن سن مجموع 300 نفر 4/90±33/10 سال بود میانگین سنی افراد در گروه مداخله و گروه کنترل تفاوت معنی‌داری داشت (0/02=p). تعداد کل تخمک‌های به‌دست‌آمده 2242 عدد و میانگین کل 5/2±7/63 بود. تعداد کل تخمک‌های بالغ به‌دست‌آمده برابر با 1978 مورد و میانگین کل تعداد تخمک‌های بالغ به‌دست‌آمده 4/5±6/77 بود. میانگین تعداد تخمک‌های بالغ و همچنین میانگین تعداد تخمک‌های نابالغ بین دو گروه مداخله و کنترل با یکدیگر تفاوت معنی‌داری داشت (0/05p<؛ جدول 1).
جدول 1) میانگین آماری سن و تعداد انواع تخمک‌ها در گروه درمان‌شده اندومتریوز (مداخله) و گروه کنترل و تحلیل آماری آن براساس آزمون ناپارامتریک من‌ویتنی
با توجه به تعداد کل جنین‌ها (بدون توجه به درجه کیفی آنها)، در کل موفقیت ICSI براساس میزان باروری حدود 67/35% برآورد شد که 63/7% برای گروه کنترل و 71/65% برای گروه مداخله به‌دست آمد (0/005=p). تعداد کل جنین‌های حاصل از این افراد شامل 1510 مورد (772 مورد برای گروه کنترل و 738 مورد برای گروه مداخله) و میانگین کل آن 3/03±5/03 (3/4±5/15 در گروه کنترل و 3/2± 4/92 برای گروه مداخله) بود، که تفاوت بین آنها معنی‌دار نبود (0/72=p).
در کل میزان بارداری شیمیایی برحسب مثبت‌شدن -HCGb برابر 27/7% بود (0/80=p؛ جدول 2). میزان کل بارداری موفق بر حسب تولد زنده در گروه کنترل 20% و در گروه مداخله 16% بود (0/45=p).
در گروه بیماران همبستگی میان متغیر سن و نوع باروری (برحسب اولیه یا ثانویه‌بودن) مشاهده نشد. بین نوع باروری با تعداد تخمک سالم و غیرطبیعی و همچنین با تعداد تخمک بالغ و نابالغ نیز همبستگی دیده نشد. همچنین، بین پیامدهای درمان ناباروری شامل بارداری شیمیایی، بارداری بالینی و میزان تولد زنده هم همبستگی معنی‌داری وجود نداشت. در گروه بیماران همبستگی معنی‌داری بین شدت بیماری درمان‌شده و تعداد کل تخمک‌ها (0/04=p)، و همچنین تعداد تخمک‌های بالغ به‌دست‌آمده مشاهده شد (0/016=p).
در کل میزان بارداری شیمیایی برحسب مثبت‌شدن -HCGb برابر 27/7% بود (0/80=p؛ جدول 2). میزان کل بارداری موفق بر حسب تولد زنده در گروه کنترل 20% و در گروه مداخله 16% بود (0/45=p).
در گروه بیماران همبستگی میان متغیر سن و نوع باروری (برحسب اولیه یا ثانویه‌بودن) مشاهده نشد. بین نوع باروری با تعداد تخمک سالم و غیرطبیعی و همچنین با تعداد تخمک بالغ و نابالغ نیز همبستگی دیده نشد. همچنین، بین پیامدهای درمان ناباروری شامل بارداری شیمیایی، بارداری بالینی و میزان تولد زنده هم همبستگی معنی‌داری وجود نداشت. در گروه بیماران همبستگی معنی‌داری بین شدت بیماری درمان‌شده و تعداد کل تخمک‌ها (0/04=p)، و همچنین تعداد تخمک‌های بالغ به‌دست‌آمده مشاهده شد (0/016=p).
جدول 2) مقایسه فراوانی مطلق و نسبی متغیرهای کیفی در گروه مداخله (درمان‌شده اندومتریوز) و گروه کنترل (اعداد داخل پرانتز درصد هستند)
بحث
در این پژوهش میزان باروری زنان پس از درمان بیماری اندومتریوز با پروتکل ثبت‌شده نوین درمان بیماری اندومتریوز در بیمارستان فوق تخصصی زنان صارم مطالعه شد و با گروه کنترل که شامل زنان سالم با مشکل فاکتور مردانه آزواسپرمی انسدادی (به‌عنوان اندیکاسیون ICSI) بودند، مقایسه شد (برای هر دو گروه نسبت به روش کمک‌درمانی ICSI برای باروری اقدام شده بود(.
براساس مطالعات پیشین از جمله پژوهش حمدان و همکاران، این زنان پس از درمان بیماری اندومتریوز نرخ باروری مشابهی با سایر زنان دارند[11]. در مجموع، با توجه به فاکتورهای باروری بررسی‌شده در این مطالعه، زنان با اندومتریوز درمان‌شده در مقایسه با زنان سالم تفاوت معنی‌داری از نظر میزان باروری نشان ندادند که یافته‌های مطالعات پیشین را تایید می‌کند. بنابراین، درمان موفق بیماری اندومتریوز پیش از ورود به سیکل ICSI می‌تواند موجب بازگشت قابلیت‌های باروری در زنان شود. به‌علاوه، باید در نظر داشت که در مطالعه حاضر سن زنان گروه مداخله به‌طور معنی‌داری از سن زنان گروه کنترل بیشتر بود. از آنجا که امکان انطباق سنی در این پژوهش، با توجه به محدودیت مطالعه و حجم داده‌های در دسترس، امکان‌پذیر نبود، عدم تفاوت معنی‌دار از نظر میزان باروری دور از انتظار نبود.
در یک مطالعه مشابه، رین‌بلت و همکاران نشان دادند که کیفیت جنین در این بیماران با سایر مراجعه‌کنندگان برای انجام ICSI تفاوتی ندارد[12]. بررسی کیفیت جنین در پژوهش حاضر نیز این یافته را تایید کرد. بنابراین پیشنهاد می‌شود که قبل از درمان ناباروری به‌روش ICSI در بیماران اندومتریوز با درمان‌های طبی یا جراحی، التهاب ناشی از بیماری کنترل شود تا نتیجه انجام ICSI و میزان موفقیت آن افزایش یابد[8, 11, 13]. درمان موثر این بیماری با پروتکل بیمارستان فوق تخصصی صارم به‌خوبی موجب بازگشت ویژگی‌های باروری در زنان شد به‌نحوی‌که با وجود کمتربودن تعداد تخمک‌های بالغ در این افراد نسبت به افراد سالم، باز هم میزان موفقیت در باروری آنها از جنبه‌های مختلف باروری شیمیایی، بالینی و میزان تولد زنده با گروه کنترل تفاوت معنی‌داری نشان نداد.
علاوه بر این، بررسی ارتباط درجه پیشرفتگی بیماری و فراوانی کل تخمک‌ها و تخمک‌های بالغ به‌دست‌آمده از این افراد در این مطالعه نشان داد که در زمان تشخیص به‌روش لاپاراسکوپی، هرقدر بیماری پیشرفته‌تر باشد (درجات III و IV بیماری)، تعداد تخمک‌های به‌دست‌آمده بالغ و رسیده بعد از درمان، نسبت به درجات خفیف‌تر بیماری، کاهش بیشتری پیدا می‌کند که یافته‌های مطالعات قبلی مبنی بر آسیب‌دیدن کیفیت تخمک‌ها بر اثر بیماری اندومتریوز را تایید می‌کند[5, 14].
شدت درجه بیماری روی تعداد تخمک بالغ به‌دست‌آمده از افراد گروه مداخله اثر نامطلوب داشت. بررسی فاکتورهای باروری نشان داد که هرچند بیماری اندومتریوز باعث شده تا تعداد تخمک بالغ به‌دست‌آمده از این زنان پس از درمان بیماری نسبت به گروه کنترل کاهش یابد، ولی درمان موفق بیماری اندومتریوز با استفاده از پروتکل اجرایی در بیمارستان صارم موجب شد تا میزان موفقیت بارداری از جنبه‌های مختلف درصد بارداری شیمیایی (برحسب -hCGb) و میزان کل بارداری و تولد زنده در این گروه از بیماران تفاوت معنی‌داری با گروه کنترل نداشته باشد. بنابراین، یافته‌های این پژوهش اثربخشی درمان با پروتکل بیمارستان فوق تخصصی صارم بر درمان بیماری اندومتریوز در زنان با نازایی اولیه را تایید می‌کند.
نتیجه‌گیری
میزان باروری به روش ICSI در زنان پس از درمان بیماری اندومتریوز در مقایسه با زنان سالم تفاوتی ندارد.
تشکر و قدردانی: از کلیه همکاران کلینیک IVF، گروه مشاورین نازایی و آزمایشگاه تخصصی IVF سپاسگذاری می‌نماییم.
تاییدیه اخلاقی: جزئیات این مطالعه در کمیته اخلاق بیمارستان فوق تخصصی صارم مورد تایید قرار گرفته است.
تعارض منافع: موردی از سوی نویسندگان گزارش نشده است.
سهم نویسندگان: منصوره علیرضایی (نویسنده اول)، نگارنده مقدمه/پژوهشگر (25%)؛ ابوطالب صارمی (نویسنده دوم)، پژوشگر اصلی/نگارنده بحث (50%)؛ شهره روزرخ (نویسنده سوم)، پژوهشگر (10%)؛ آرش پولادی (نویسنده چهارم)، روش‌شناس/تحلیلگر آماری (15%).
منابع مالی: منابع مالی این پژوهش از سوی مرکز تحقیقات باروری و ناباروری صارم تامین شده است.
در این پژوهش میزان باروری زنان پس از درمان بیماری اندومتریوز با پروتکل ثبت‌شده نوین درمان بیماری اندومتریوز در بیمارستان فوق تخصصی زنان صارم مطالعه شد و با گروه کنترل که شامل زنان سالم با مشکل فاکتور مردانه آزواسپرمی انسدادی (به‌عنوان اندیکاسیون ICSI) بودند، مقایسه شد (برای هر دو گروه نسبت به روش کمک‌درمانی ICSI برای باروری اقدام شده بود(.
براساس مطالعات پیشین از جمله پژوهش حمدان و همکاران، این زنان پس از درمان بیماری اندومتریوز نرخ باروری مشابهی با سایر زنان دارند[11]. در مجموع، با توجه به فاکتورهای باروری بررسی‌شده در این مطالعه، زنان با اندومتریوز درمان‌شده در مقایسه با زنان سالم تفاوت معنی‌داری از نظر میزان باروری نشان ندادند که یافته‌های مطالعات پیشین را تایید می‌کند. بنابراین، درمان موفق بیماری اندومتریوز پیش از ورود به سیکل ICSI می‌تواند موجب بازگشت قابلیت‌های باروری در زنان شود. به‌علاوه، باید در نظر داشت که در مطالعه حاضر سن زنان گروه مداخله به‌طور معنی‌داری از سن زنان گروه کنترل بیشتر بود. از آنجا که امکان انطباق سنی در این پژوهش، با توجه به محدودیت مطالعه و حجم داده‌های در دسترس، امکان‌پذیر نبود، عدم تفاوت معنی‌دار از نظر میزان باروری دور از انتظار نبود.
در یک مطالعه مشابه، رین‌بلت و همکاران نشان دادند که کیفیت جنین در این بیماران با سایر مراجعه‌کنندگان برای انجام ICSI تفاوتی ندارد[12]. بررسی کیفیت جنین در پژوهش حاضر نیز این یافته را تایید کرد. بنابراین پیشنهاد می‌شود که قبل از درمان ناباروری به‌روش ICSI در بیماران اندومتریوز با درمان‌های طبی یا جراحی، التهاب ناشی از بیماری کنترل شود تا نتیجه انجام ICSI و میزان موفقیت آن افزایش یابد[8, 11, 13]. درمان موثر این بیماری با پروتکل بیمارستان فوق تخصصی صارم به‌خوبی موجب بازگشت ویژگی‌های باروری در زنان شد به‌نحوی‌که با وجود کمتربودن تعداد تخمک‌های بالغ در این افراد نسبت به افراد سالم، باز هم میزان موفقیت در باروری آنها از جنبه‌های مختلف باروری شیمیایی، بالینی و میزان تولد زنده با گروه کنترل تفاوت معنی‌داری نشان نداد.
علاوه بر این، بررسی ارتباط درجه پیشرفتگی بیماری و فراوانی کل تخمک‌ها و تخمک‌های بالغ به‌دست‌آمده از این افراد در این مطالعه نشان داد که در زمان تشخیص به‌روش لاپاراسکوپی، هرقدر بیماری پیشرفته‌تر باشد (درجات III و IV بیماری)، تعداد تخمک‌های به‌دست‌آمده بالغ و رسیده بعد از درمان، نسبت به درجات خفیف‌تر بیماری، کاهش بیشتری پیدا می‌کند که یافته‌های مطالعات قبلی مبنی بر آسیب‌دیدن کیفیت تخمک‌ها بر اثر بیماری اندومتریوز را تایید می‌کند[5, 14].
شدت درجه بیماری روی تعداد تخمک بالغ به‌دست‌آمده از افراد گروه مداخله اثر نامطلوب داشت. بررسی فاکتورهای باروری نشان داد که هرچند بیماری اندومتریوز باعث شده تا تعداد تخمک بالغ به‌دست‌آمده از این زنان پس از درمان بیماری نسبت به گروه کنترل کاهش یابد، ولی درمان موفق بیماری اندومتریوز با استفاده از پروتکل اجرایی در بیمارستان صارم موجب شد تا میزان موفقیت بارداری از جنبه‌های مختلف درصد بارداری شیمیایی (برحسب -hCGb) و میزان کل بارداری و تولد زنده در این گروه از بیماران تفاوت معنی‌داری با گروه کنترل نداشته باشد. بنابراین، یافته‌های این پژوهش اثربخشی درمان با پروتکل بیمارستان فوق تخصصی صارم بر درمان بیماری اندومتریوز در زنان با نازایی اولیه را تایید می‌کند.
نتیجه‌گیری
میزان باروری به روش ICSI در زنان پس از درمان بیماری اندومتریوز در مقایسه با زنان سالم تفاوتی ندارد.
تشکر و قدردانی: از کلیه همکاران کلینیک IVF، گروه مشاورین نازایی و آزمایشگاه تخصصی IVF سپاسگذاری می‌نماییم.
تاییدیه اخلاقی: جزئیات این مطالعه در کمیته اخلاق بیمارستان فوق تخصصی صارم مورد تایید قرار گرفته است.
تعارض منافع: موردی از سوی نویسندگان گزارش نشده است.
سهم نویسندگان: منصوره علیرضایی (نویسنده اول)، نگارنده مقدمه/پژوهشگر (25%)؛ ابوطالب صارمی (نویسنده دوم)، پژوشگر اصلی/نگارنده بحث (50%)؛ شهره روزرخ (نویسنده سوم)، پژوهشگر (10%)؛ آرش پولادی (نویسنده چهارم)، روش‌شناس/تحلیلگر آماری (15%).
منابع مالی: منابع مالی این پژوهش از سوی مرکز تحقیقات باروری و ناباروری صارم تامین شده است.
نوع مقاله: پژوهشی اصيل |
موضوع مقاله:
تولیدمثل
دریافت: 1396/5/1 | پذیرش: 1396/7/3 | انتشار: 1397/10/14
دریافت: 1396/5/1 | پذیرش: 1396/7/3 | انتشار: 1397/10/14
چکیده گسترده انگلیسی [HTML 14 KB] (87 دریافت)
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
